HABKE' LEQOBSEDOWKE' SAHDE' E

LE' QOBSIDOKE ME' WAL BADELOW SHELEEDIS EE WALBU KARTIDE' ADE' KU KE JIBAABI KORTE SI HARIIFTINIME II FEHME' E MADII HAALADO YOU ISBEDELANG.

dry land dry land

Le'qobsedow ke ma'naashe ma e inti wal le' bedle' sheleediye ee wali qiime suubiyaase' fahnke' ii adeegsidowke agoon sitoos e lanke' le'niing barne’ taas kor eng qaadase' kartide le' taabede' kore ee kooho shaqeede'ku falnagowke' wagtiyaysang ii eng fure'naanty wal barashy joogty e.

Mashruu'gung ya waly odorosay falgaledy walbarashy e'ny leying fusidy kor ing qaadayang walbarashy ye hegaasy raagaaynime' buute' use' o saaniyaw side' agoonta eng muugene' yee e'nku shaqeeyase' hab muule le'qobsede kore isbeddelke'.

Ul-haayaalke Mashruu'gung me haayne keli e’ haano ku qiib qaadedaayang laakiin waliba haayena haano dad hormuud eng e dha'dooyenke geelige' ee walbareshoode ye oo sifehme' le eng le shaqeeyayeng koohdiyo waane' ke' dabaqaayang le'qobsidowke tooske e.

Isdhaafse'dowke agoonte ii hirfado ledhagan geliye' kore ya e udub dhahaadke' mashruu'gung. Taas o muujidy e'ny walbareshoode yee eng haayne keli e tan sidy tooske liing baredaw, balse ye ety wal si dhab e liing adeegsidaaw si liing hele' natiije' le' taabide' kore.

Hegowke' leqobsige le waly ke' lug leyiya dhegensidow femme le ii le'qobsedow deg deg e' iyo kujibaab nagow wagtiyaysang.Hoo ye ety dib eng hegaajiyow qorshe' wal kubedelow guda fedhigy ama maareeyow awoode' qiibse'ng.ha.

Eny leke' kalsoonaade' dadke lale' shaqeeyaaw.Mady fudeediyage' use' muujiye furfurenaang hile'ge use' waajahaw hubante' laang barashoode qarseng wali nagedaase too liike' halaaye kore. Fehenke' leheliine wali iniis bedeleeye' fal se' dabii'i e eng dhalady oo le' le'qobsy.

Halke dhabte' e'.

Le'qobsedowke ye ety inii use muujiye isbeddel 'naglaang joogte e oo si dhagse' e inku jibaabe' kore isbeddeleede' joogtade' ee aduunyade'

Me' e’ keliya hegaajiyow wali seheleeye' koo fal nagowke' dabareede' dhabte' e ee nolole'Wali sheeneye' qiimeyaw isdaba raag e' oo ke' saabse'ng wada shaqeeyow iyo suubiyowke' isbadel qiime' le'. Kaas oo le adeeyme' , reegaaynime' ii jibaab nagow feyle' taas oo tilmaang kubiyaase awoode' agoonte qarseng,(tacit knowledge).

Walbarashy dhage'ng gal e'

Degaangdejiyoke' ya e madii agoonte' jadiidke e ii hirfado you le'barey engtii lake' dhage'gilye nolole dhabte e, taas oo Walbarasheedy ke' dhikaase too waltarle oo leku' dareemaw meelo binaanke' ku e’ goobte' tabebarke'. Si yee eniing nagene' too ke' heraase qolke tababerke' wali muhiim aha inii yee nagete too dhagengal e oo sheenase' isbadel ma'ne' le.

Fududaayege' miing ogaade kore sibuute' wal lang kaste use baredaw balse Wali suubiye kore inii use' siye tababar taabedaaw waane' ke haboong hagiigode' nolole dhate' e oo wala le' baraaw.

Fehenku ya leke kor dhisy hanaanke agoonte qarseng ii bareshoode le qiibsidaaw ye oo kooho ii hogaamiyeyaalke leke hegaaye sidii yoo en dooredy lahaayeng modu’yi lahariirang dantiyo ii daruufosho kubaseng mashru’ge naftiis.

Madii urureede abuurang jowi haboon, ogoonta ii aragtiyo may kihaaysidaaw keli eh masqanty qofke wali si tartiibe inke faafayaane kooho, yoo o qaabeyaayang isbdel muugedy,

tani waly suurti galaase madi hogaamiyaalke abuurang fursado walbarishy ,kooho na ki darasidang fikir joogte e hool maalameedsho, halka shaqsiyaadkuna ay horumariyaang kalssonida yoo keliye su’aalpwke walyaabo eed liing aaminsiyi, oo yoo adeegsidaas qibradiyo dhabti e.

Hormainte awoodi hegowke e , dhiiregeliyowke, ii tilmaamowke hifadeed wal hagiijiyaase ini walbarashode nagete qaab leke shaqeeyaw, ma ah fikrad lake dowahaaw keli e

“Hirfade inke wiing ee fududeynta habke fikirkele kooyaw qofke- use o kubilaawedaaw madii use qirede ini use eng haayne dhamaan jibaabo su’aalo”

Sophie Bruas, Fududeeyaha Agoong-is-dhaafsedowke', CHC

Agoon isdhaafsedowke inke horeeyi me haayne walbarshy oo sheleediye, waly kisaabsinaayey fal ii wal qobed hagiige e,

Hogaamiyaalke waly leke qalbeyay hirfado, agab ii qaab dhismeed yoo ke fududaayayang agoon isdhaafsidowke lamaad, taas o hagiijiyaase walbarashidy ini si toos e inke gudubti habka walbaride ee le qobsidowke barashoody,

Ku qiib galiyaalke may han doone hab rondom e waly haayena dad si gaar e lahaang dooridy, maadaama yo awoodang in yo si toos e engke fuliyaang wala yoo baradeng shaqeediyo maaling laage e. taas o kadhikaase hanaakung ko yow miradhal nagede.

Fadhiyaalke may ku faa iidaysideena walbashy kidhiseng reegaynime yo oo fikradoosho eng. Badeleng fal le is hisaabiyow, dood, ii kedhagamow dhab e.

Tusaalooyinke libiye si heer dheera liing hulidy si yo inke haboonaadang daruufo ku qiibgeliyaalke, waana liing hishmeeye agoontiyo ii aragtiyoosho ilmiyeed.

Waraage jibaab nagowke oo dareeri inte hooly jerti ya hoojiyi walbarashoody, taas o leku dhahaly su’aaly muhiime side: "May ku faa idi? ”May si keli ing suubiyi lahaayti?” "may koo hor surimi kori hirgiliyowke arintaasay?””

Masharu’gung waly lahaang abuubuley bilaawky I be si use enke adeege haalado isbedelaayang.

Fududeyaalke waly si fehme le ing muujiyeena ing fur furinaangte isbdelke- yo o si wadajer e ing suubiyi, waane ing le qobsideng habke hegowke ii ajendaage, si yoo toos inku ke jibaabang aqabedo jerang waqti koobeng, aragtiye usub oo lama filaang e, ii in oglaadowke fursad liinku dhabahaw fahanke walbarishy o muhiim iin e.

Lena Cherotich, CHC Facilitator

HAGEOWKE LEQOBSIDOWKE: DHEGENSIDOWKE, ISBDELKE, BARASHOODY WAQTI DHABTE E.

Fududeyaalke wali ing wajahaayena qaabeyowke.Fududeeyiyaalka agoon isdhaafsigy wali ingqaabeeyeeny, masqang furung yoogo wededang masqang furung siwalbarashada ing nagaty too kahaboong hogaamiyayaalka ii kuqiib galayaalky.Sii yoo ing adeegsadang su’aaly ii is hisaabing:Mey filaasy? Mey kiniyad jibiya kore? Mey ing shaqeeyse? Seeing hormarekorne, su aalogung mey abuurenemasuuliyad walinahagiijena, inii doodo haayenghaanohaboongkasoonidhisaayang.

Laqobsadowka mahaayna wal luskudhaaafi ee wali qiib kuhaayey hoole.

Fududeeyaalka yaa madiiba wali inis ka kooyeena toosiyowka ajendaga ee iskadheelitoroowka aragtiyaalka ii dhagangke, yeedo lakadaraaw lahajado afka soomaalige.

Fududeeyowka kubadangta biyowka ma’aluumaadkawalibuwaaa masqang furunang, fiirmidheerang ii dhugungsadow, wali ingbaahangta inii lis warsada waktaga rungte ee: Wal roogee hilighe dabte’e? Ay lukufadee? Mey isbedel ingbaahang, aysuubiyee, amee lisuubiyee? Madii fududeeyiyaalka nagdaang haano nugul oo si deg deg ee hang jawaabayang, walbarashoodada walin nagatey too ma’ana lee.

Richard, ACTED Somalia (Shaqaale Ajnabi e' oo ku tirseng Hay’ad aalami e')

Richard, ACTED Somalia (Shaqaale Ajnabi e' oo ku tirseng Hay’ad aalami e')

Kalsoone siiyoowke dhungungsiyaalka.

Kalsoona laangte yaa ee dhibke ingka wiiing ee walbarashooda laqobsaga ee, taaas oo sababaas inii laka adakaaysada ajendaga ii qorshayaalka meeli luku doboola lahaayi baahiyo usub oo haderseng.

Lamaadi agoong isdhaadsi, awooda wali ing ingnakaaytey hababka shal gediisang, taas oo saameeng kaweeldhati sidi liing hegaaw doodo yeedo nagati furaaga fahamowka ii iskaaladowka dhabta ee.

Fududeyeyaalke tababerke waly dooradeena iny yoo engku dheerane' mowdu'ge, balse yo inku faa'iideysideng  isdhagalowke aminte dhabte' e' si yoo ing saaniyang awoode'  side yee awoode' ing saameyaase iskaaledowke,go'aang deerow ii wedaagowke reegaaynimaade. Habkung ya suurtigiliye' ku qiibgaliyaake iny weeldhedang dood dhab e' oo kesalaysing wala yee ete' Iny lehele' iskaaledow simeng.

“Ana mi ihi keli’e shaqaala hee’ad samafal ing shaqeeyaw ilow saas haataw wali ahaa maalang.Wali baradeey hirfad fududeeyowka ii wareega walbarashooda haanas o oo kaaalmeyadoona ghariirka analaleha kutaabta”

Naima Abdulkadir, Hubung guduge MCAN (Hay'ad Qaran)

Ingtii laka gudajeri agoong is dhaafsadowka lamaad o haku qiib galeng dhugungsidiyaal badan o shal aragta duwung taas oo muujidi inii waada hadalka abooda use qaadi jeha gooni ee.

fududeeyiyaalka wali dedaal dheer giliyeena sidii yo eng ilaaliye lahaayeng iske dheele’tirowke eng dhaheeye nuglaangte’ ii qaab-dhismeedke, si ededke’ aadige e’ng haayne liing dhegengside waana liing ihtiraame.

Waly si heeldheer ing abuureena nadimaam ogolaadaw dood furung yeeedo wiliba la ilaaliyaaw nidaam ke’fileng si liinke isle’dowahowke koo waltar le oo liiske halaayi kore.

Madi habshoo ing waafajiyeng qaaabka ii baahida qiib kasta. Fududeeyayaalke’ waly muujiyeena nuglaang hirfadeed o horseedy barashy dhab e’ ii feheng kisaabseng sidi awoodi inke nakaate fal rasmi e.

Kalsoonada ii qibrada waly sahleene leqobsi, yeedoo dhugunsidiyaalka lisiiyaaaw kalsooni.

Madi dadka wala baradaayang yoo qaabeeyang isledowahowke waane’ yo nagadaayang haduungta ogaalka, taasna ee aragta ilmiyeedka dhabta e.

Sheekooying kale'

ISKAALE'DOW

Iskaaledowke ma e' sheleediye eni le' wada shaqeeye, ee way muhiim e iny isledowahowke' lahake' dare' dadke' sahda e' ii aminte' ke habboong se liing haliye' dabareede.

deegaan diiregiliyaaw

Jowe' dhiirrigeliyaw waly agoonte qarseng ee shakhse'ga e'ng beddelye, koo le' fi'il wadajer e, use' oo abuuraw haale'd ke' habboong e'ny aragtiyo le' qiibse'de', le tijiibiye', yeedo se' toos e liing hirgeliyaaw.

SHURAKEDUNG

Mashruu'gung waly si wadajer e' e'ng taageeray harunte' Hal-abuurke' Bani’aadangnimaade' ee Boqortooye'de' Ingiriiska (UK Humanitarian Innovation Hub – UKHIH), yeedoo maalgeliyowke' ku kooyi Hay’adde' Horumarinyowke' aalamige' e' ee UK (UK International Development). Mashruu'gung waly leke fuliyey yeedo lale kaaledaw shuraakooyinke' waxbarashoode' ee Soomaaliya, oo shal e' : GREDO, MCAN, SADO, REACH, IMPACT, iyo ACTED Somalia.